Hộ Kinh Doanh Cá Thể Là Gì? Đặc Điểm, Quyền Và Nghĩa Vụ

Hộ kinh doanh cá thể là một trong những hình thức kinh doanh được các cá nhân, hộ gia đình lựa chọn nhiều nhất hiện nay. Vậy hộ kinh doanh cá thể là gì? Có đặc điểm ra sao? Quyền và nghĩa vụ như thế nào? Bài viết sau đây của Luật Gia Khang sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc về hộ kinh doanh cá thể.

Hộ kinh doanh cá thể là gì?

Hộ kinh doanh cá thể là một loại hình kinh tế đơn giản trong các hình thức hiện nay. Đây là dạng kinh doanh không có tư cách pháp nhân và phải chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh bằng tất cả tài sản của doanh nghiệp. Ngoài ra, hộ kinh doanh cũng không được phép phát hành chứng khoán.

Các loại hình hộ kinh doanh cá thể bao gồm sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, buôn bán lưu động, buôn bán hàng rong, ăn vặt, kinh doanh thời vụ và các dịch vụ thu nhập thấp không thuộc những ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Mức thu nhập thấp áp dụng được quy định bởi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại địa phương.

Hộ kinh doanh cá thể không có tư cách pháp nhân và con dấu riêng. Tuy nhiên, chủ hộ có thể tự khắc tên kinh doanh, địa chỉ và mã số thuế nếu muốn có con dấu riêng. Hộ kinh doanh có thể được đăng ký bởi cá nhân hoặc các thành viên trong gia đình và chỉ được phép hoạt động tại một địa điểm cụ thể. Số lượng lao động sử dụng không vượt quá 10 người.

Xem Thêm: Thủ Tục Đăng Ký Hộ Kinh Doanh Cá Thể Chi Tiết Nhất 2024

Ưu, nhược điểm của hộ kinh doanh cá thể

Dưới đây là một số ưu nhược điểm của hình thức hộ kinh doanh cá thể mà bạn có thể tham khảo:

Ưu điểm

• Quy trình đăng ký hộ kinh doanh đơn giản, tránh được nhiều thủ tục phức tạp.
• Không cần phải nộp báo cáo khai thuế hàng tháng.
• Các thủ tục kế toán và giấy tờ liên quan khá đơn giản.
• Phù hợp với quy mô kinh doanh nhỏ lẻ.

Nhược điểm

• Không thể áp dụng hóa đơn khấu trừ, do đó không được hoàn thuế và không thể xuất hóa đơn đỏ (giá trị gia tăng).
• Chỉ được phép kinh doanh tại một địa điểm cố định, không thể mở rộng thành các chi nhánh khác.
• Chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm toàn bộ bằng tài sản của mình trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh.
• Khó khăn trong việc xây dựng niềm tin với khách hàng khi mới bắt đầu hợp tác.
• Không được quyền bảo vệ thương hiệu.

Đặc điểm pháp lý của hộ kinh doanh

Dưới đây là một số quy định về hộ kinh doanh cá thể:

Đối tượng thành lập hộ kinh doanh cá thể

Hộ kinh doanh cá thể có thể thuộc sở hữu của 1 cá nhân là công dân Việt Nam hoặc do 1 nhóm người hay 1 hộ gia đình làm chủ. Nếu hộ kinh doanh do 1 cá nhân sở hữu thì người này có toàn quyền quyết định mọi hoạt động kinh doanh.

Trong trường hợp hộ kinh doanh thuộc sở hữu của nhóm người hoặc hộ gia đình thì các thành viên sẽ cùng quyết định các hoạt động kinh doanh. Nhóm hoặc hộ gia đình sẽ chọn một người có đủ năng lực làm đại diện để giao dịch với bên thứ ba.

Ngành nghề đang hoạt động sản xuất

Hộ kinh doanh cần đăng ký giấy phép kinh doanh khi hoạt động thường xuyên và có nghề nghiệp ổn định. Tuy nhiên, các hộ sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, buôn bán lưu động bán hàng rong, ăn vặt và dịch vụ có thu nhập thấp không cần đăng ký, ngoại trừ các ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp

Mặc dù hoạt động như một thực thể kinh doanh chuyên nghiệp nhưng hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân như công ty. Đặc biệt, hộ kinh doanh cá thể không có con dấu và không được phép mở thêm chi nhánh hoặc văn phòng đại diện. Hơn nữa, các hoạt động xuất nhập khẩu cũng không được thực hiện khi kinh doanh gặp thua lỗ.

Các thành viên trong hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm vô hạn

Trong trường hợp phát sinh nợ, các cá nhân hoặc thành viên trong hộ kinh doanh có trách nhiệm trả nợ mà không phụ thuộc vào số lượng tài sản mà họ sở hữu, bất kể việc họ vẫn đang kinh doanh hay đã ngừng hoạt động kinh doanh.

Xem Thêm: Mẫu Giấy Đăng Ký Hộ Kinh Doanh Cá Thể Mới Nhất 2024

Quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cá thể

Quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cá thể bao gồm:

Quyền của hộ kinh doanh cá thể

• Hộ kinh doanh được quyền tự do chọn các ngành nghề kinh doanh hợp pháp và chủ động lựa chọn ngành nghề, địa điểm kinh doanh. Họ có thể tìm kiếm thị trường và khách hàng để ký kết hợp đồng.
• Hộ kinh doanh cá thể được quyền sử dụng lao động phù hợp với quy định của pháp luật. 
• Hộ kinh doanh cá thể có quyền khiếu nại và báo cáo theo quy định pháp luật, tạm ngừng kinh doanh hoặc chấm dứt hoạt động kinh doanh. 
• Hộ kinh doanh cũng có quyền tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.

Nghĩa vụ của hộ kinh doanh

• Không kinh doanh các ngành, nghề bị pháp luật cấm. Nếu hộ kinh doanh cá thể vi phạm, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện sẽ thông báo và ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
• Công khai đầy đủ thông tin về hộ kinh doanh cá thể, bao gồm thời gian thành lập, lĩnh vực hoạt động và sản phẩm kinh doanh.
• Phải khai thuế, nộp thuế đúng hạn và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo đúng quy định của pháp luật.
• Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động theo đúng quy định pháp luật lao động.
• Đảm bảo và chịu trách nhiệm về chất lượng dịch vụ, hàng hóa theo tiêu chuẩn quy định hoặc tiêu chuẩn đã đăng ký, công bố.
• Tuân thủ nghĩa vụ về đạo đức kinh doanh để đảm bảo quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng.

Thành lập, đăng ký hộ kinh doanh cá thể

Nếu bạn đang có ý định đăng ký hộ kinh doanh cá thể thì có thể tham khảo các thông tin sau đây:

Điều kiện thành lập hộ kinh doanh

Chủ thể thành lập hộ kinh doanh phải là công dân Việt Nam đủ 18 tuổi, có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự đầy đủ hoặc các hộ gia đình. Không giống như việc thành lập doanh nghiệp, người nước ngoài không có quyền thành lập hộ kinh doanh cá thể.

Hộ kinh doanh chỉ được phép hoạt động trong các ngành, nghề không bị pháp luật cấm kinh doanh.

Các ngành, nghề bị cấm kinh doanh có thể bị thay đổi tùy theo sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và các cam kết quốc tế của Việt Nam về mở cửa thị trường đầu tư kinh doanh.

Hộ kinh doanh phải chuẩn bị vốn và tài sản ban đầu vì đây là yếu tố bắt buộc để tạo dựng cơ sở vật chất cho hoạt động kinh doanh.

Tên riêng của hộ kinh doanh cá thể phải tuân thủ các quy định sau:

• Bao gồm hai thành tố: Loại hình “Hộ kinh doanh” và tên riêng của hộ kinh doanh.
• Tên riêng hộ kinh doanh cá thể được viết bằng các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt, các chữ Z, F, J, W và có thể kèm theo chữ số, ký hiệu. Không được sử dụng từ ngữ, ký hiệu vi phạm văn hoá, đạo đức, thuần phong mỹ tục và truyền thống lịch sử của dân tộc.
• Không được sử dụng các cụm từ “công ty”, “doanh nghiệp” trong tên hộ kinh doanh.
• Tên riêng của hộ kinh doanh cá thể không được trùng với tên riêng của các hộ kinh doanh đã đăng ký trong phạm vi huyện.

Xem Thêm: Thủ Tục Đăng Ký Hộ Kinh Doanh Cá Thể Online Mới Nhất 2024

Thủ tục thành lập, đăng ký hộ kinh doanh

Thủ tục thành lập và đăng ký hộ kinh doanh bao gồm các bước sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh

Cá nhân, nhóm cá nhân hoặc người đại diện của hộ gia đình nộp một bộ hồ sơ đăng ký tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện nơi đặt địa điểm kinh doanh.

Hồ sơ gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh cá thể, trong đó bao gồm các thông tin: tên hộ kinh doanh, số điện thoại liên hệ, số fax, địa chỉ, email (nếu có), số vốn kinh doanh, ngành nghề kinh doanh, số lao động, họ tên, chữ ký, địa chỉ nơi cư trú, số và ngày cấp Thẻ CCCD hoặc CMND hoặc Hộ chiếu còn hiệu lực của các cá nhân thành lập hộ kinh doanh (đối với hộ kinh doanh do nhóm cá nhân thành lập) hoặc của cá nhân (đối với hộ kinh doanh do cá nhân thành lập) hoặc của đại diện hộ gia đình (đối với hộ kinh doanh do hộ gia đình thành lập).
• Bản sao hợp lệ Thẻ CCCD hoặc CMND hoặc Hộ chiếu còn hiệu lực của các cá nhân tham gia hộ kinh doanh hoặc người đại diện hộ gia đình.
• Bản sao hợp lệ biên bản họp nhóm cá nhân về việc thành lập hộ kinh doanh (đối với hộ kinh doanh do một nhóm cá nhân thành lập).

Lưu ý:

• Khi đăng ký thành lập hoặc thay đổi nội dung đăng ký, hộ kinh doanh phải ghi rõ ngành nghề kinh doanh trên Giấy đề nghị đăng ký. Việc xác định mã ngành nghề có thể gặp khó khăn do danh mục các ngành nghề kinh doanh chưa đầy đủ và dễ xảy ra sự khác biệt với cách xác định của cơ quan đăng ký kinh doanh. Vì vậy, nên có sự hỗ trợ từ cơ quan đăng ký kinh doanh và xây dựng danh mục ngành nghề kinh doanh chuẩn trên toàn quốc.
• Người thành lập hộ kinh doanh tự kê khai hồ sơ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp, trung thực, chính xác của các thông tin kê khai.

Bước 2: Xem xét và cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh

Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện xem xét hồ sơ và phản hồi về việc thành lập hộ kinh doanh.

Khi tiếp nhận hồ sơ, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện sẽ thực hiện cấp Giấy biên nhận và cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh trong thời hạn ba ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, nếu các điều kiện sau được đáp ứng:

• Ngành nghề kinh doanh không thuộc danh mục ngành nghề bị cấm kinh doanh.
• Tên hộ kinh doanh phù hợp với quy định của pháp luật.
• Nộp đầy đủ lệ phí đăng ký theo quy định.

Nếu hồ sơ không hợp lệ, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện sẽ thông báo bằng văn bản nội dung cần sửa đổi, bổ sung trong vòng ba ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.

Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký, nhưng không chịu trách nhiệm về các vi phạm pháp luật của người thành lập hộ kinh doanh cá thể.

Thời điểm hộ kinh doanh tiến hành hoạt động kinh doanh

Hộ kinh doanh có thể bắt đầu hoạt động kinh doanh từ khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cá thể, trừ khi kinh doanh các ngành nghề có điều kiện.

Hộ kinh doanh ngành nghề có điều kiện chỉ được phép hoạt động khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật và phải duy trì việc đáp ứng các điều kiện này trong suốt quá trình hoạt động.

Bài viết trên đây của Luật Gia Khang đã giúp bạn giải đáp thắc mắc hộ kinh doanh cá thể là gì. Hy vọng bạn đã có được cái nhìn rõ ràng hơn về hình thức hộ kinh doanh cá thể và các quy định liên quan.

Tham khảo:

Vay Vốn Bằng Giấy Phép Kinh Doanh Hộ Cá Thể Có Được Không?

[Giải Đáp] Mất Giấy Phép Đăng Ký Kinh Doanh Hộ Cá Thể Phải Làm Sao?

Hủy Giấy Phép Kinh Doanh Hộ Cá Thể, Doanh Nghiệp Chi Tiết Thực Hiện